fbpx

"Każdy rząd pozbawiony krytyki jest skazany na popełnianie błędów"

4.5 C
Warszawa
środa, 16 października, 2024

"Każdy rząd pozbawiony krytyki jest skazany na popełnianie błędów"

Zawieszenie ognia między Izraelem a Gazą – co warto wiedzieć o tym konflikcie, informuje “The Wall Street Journal”

Izrael i Hamas – palestyńska grupa bojowników, zgodzili się na zawieszenie broni. Z inicjatywą wyszedł Izrael. Walki rozpoczęły się 10 maja i trwały 11 dni. 21 maja ogłoszono zawieszenie broni, po naciskach płynących ze strony USA i innych państw sojuszniczych. Obecnie uwaga międzynarodowa przeniosła się na odbudowę Gazy, w której życie straciła większość z 250 ofiar zawieszonego konfliktu. Obustronne ostrzały osiągnęły największą siłę spośród trzech konfliktów między Izraelem a Hamasem.

Warto przeczytać

Stany Zjednoczone, a także Egipt, Katar oraz kilka krajów europejskich zmobilizowały swoje służby dyplomatyczne do prowadzenia negocjacji między Izraelem a Hamasem, zmierzające do zawieszenia broni. Obecnie społeczność międzynarodowa skupia się na utrzymaniu rozejmu oraz planach odbudowy zniszczonej Gazy. 

25 maja Amerykański sekretarz stanu Antony Blinken w ramach swojej pierwszej oficjalnej wizyty na Bliskim Wschodzie spotkał się w Jerozolimie z izraelskim przywództwem, a w Ramallah na Zachodnim Brzegu z palestyńskimi urzędnikami. Zadeklarował gotowość Stanów Zjednoczonych do podjęcia prac nad rozszerzeniem możliwości ekonomicznych dla Palestyńczyków w Gazie i na Zachodnim Brzegu, by w ten sposób rozwiązać jedną z podstawowych przyczyn agresji w tym regionie. Dzień później Blinken spotkał się w Kairze z prezydentem Egiptu Abdelem Fattahem al-Sisi. To właśnie Egiptowi administracja Bidena przypisuje rolę kluczowego pośrednika w zawieszeniu broni. Dalszy plan wizyty amerykańskiego sekretarza stanu obejmował wizytę w Ammanie, stolicy Jordanii. 

Co oznacza zawieszenie broni między Izraelem a Hamasem? 

Nastawienie do warunków zawieszenia broni między Izraelem a Hamasem było jednak różne. Choć obie strony przystały na niego, Izrael nie widzi w zawieszeniu żadnych warunków i deklaracji poza zaprzestaniem ostrzału po obu stronach konfliktu. Hamas natomiast domaga się zaprzestania – jak to określają – agresywnych działań Izraela na terenie meczetu Al-Aksa w Jerozolimie i dzielnicy Sheikh Jarrah, gdzie odbyła się palestyńska demonstracja przeciwko możliwej eksmisji mieszkańców. Izraelscy urzędnicy zarzucili Hamasowi fałszowanie przyjętych warunków. 

Kiedy rozpoczęło się zawieszenie broni? 

Zawieszenie broni rozpoczęło się 21 maja o 2 w nocy czasu lokalnego. Historia konfliktu w Gazie pokazuje jednak, że wcześniejsze tego typu zawieszenia broni były bardzo kruche. W 2014 r. zawieszenie zerwano po zaledwie kilku dniach, ponieważ obie strony zarzucały sobie wzajemnie wznowienie ataków rakietowych i nalotów. 

Dlaczego Izrael i Hamas walczyły? 

Hamas postawił izraelskim siłom policyjnym ultimatum, domagając się opuszczenia meczetu Al Aksa i innych spornych obszarów Gazy. Wobec braku reakcji ze strony Izraela Hamas rozpoczął ostrzał rakietowy. Część rakiet skierowano na Jerozolimę. Hamas i Palestyński Islamski Dżihad, kolejna militarystyczna grupa działająca w Gazie, wystrzeliły przeszło 4 tys. rakiet w kierunku Izraela, ten zaś odpowiedział serią ataków lotniczych i ostrzałem artyleryjskim. Zdaniem Izraela w ich wyniku śmierć poniosło przynajmniej 200 bojowników obu organizacji, jednak operacja pochłonęła także wiele ofiar wśród ludności cywilnej.  

Hamas tłumaczy swoją agresję koniecznością zmiany polityki Izraela w Jerozolimie. Izrael natomiast na cel obrał sobie walkę z Hamasem, uważanym przez niego – a także Stany Zjednoczone oraz większość krajów zachodnich – za organizację terrorystyczną. Zdecydowana reakcja miała być wyrazem niezgody na atakowanie obywateli i miast Izraela. 

Co się dzieje w Izraelu? 

Walka izraelskiego wojska z Hamasem w Gazie nie była tym razem jedynym konfliktem, jaki rozgorzał w tym państwie. Równolegle do niej zaostrzała się sytuacja wewnętrzna, konflikt między Żydami a Arabami eskalował do najwyższego poziomu od wielu lat. Przemoc, która przeniosła się na ulice, pochłonęła przynajmniej dwie ofiary śmiertelne, wielu zaś zostało dotkliwie pobitych. Sytuację udało się załagodzić głównie dzięki zdecydowanym represjom, z jakimi spotkali się podejrzani o wszczynanie zamieszek. Izraelska policja we współpracy ze służbami bezpieczeństwa wewnętrznego aresztowała ponad 1,5 tys. osób. Zawieszenie broni z Hamasem nie rozładowało jednak napięcia wewnętrznego w Izraelu. 

24 maja uzbrojony w nóż napastnik zaatakował w Jerozolimie dwóch Izraelczyków, jeden z nich był umundurowanym żołnierzem. Palestyńskie media zidentyfikowały napastnika jako 17-latka ze Wschodniej Jerozolimy, jednak rzecznik izraelskiej policji nie potwierdził tych doniesień i nie skomentował tożsamości napastnika. 

21 maja doszło do starcia Palestyńczyków z izraelską policją. Do zamieszek doszło w kompleksie meczetu Al Aksa. Palestyńczycy świętowali tam zwycięstwo Hamasu nad Izraelem – bo taka była ich interpretacja zawieszenia broni. 

Wspomniany kompleks to dla muzułmanów Szlachetne Sanktuarium, natomiast dla żydów – Wzgórze Świątynne. Palestyńczycy uważają, że Izrael od wielu lat próbuje wypchnąć ich z Jerozolimy, ograniczając dostęp do ziemi oraz naruszając podstawowe prawa obywateli. 

Izrael uważa Jerozolimę za swoją niepodzielną stolicę, dlatego próbuje przejąć kontrolę we Wschodniej Jerozolimie. Prawicowe młodzieżówki Izraela zorganizował 10 maja marsze związane z Dniem Jerozolimy upamiętniającym zdobycie Wschodniej Jerozolimy w 1967 r. 

Izrael zamierzał eksmitować palestyńskie rodziny z jerozolimskiej dzielnicy Sheikh Jarrah. Działania te spotkały się ze zdecydowanymi protestami Palestyńczyków, które przerodziły się w liczne starcia z izraelską policją. Napięcie nie opadło i możemy się spodziewać jego kumulacji, w miarę jak zbliża się decyzja izraelskiego Sądu Najwyższego w sprawie eksmisji. 

Gdzie leży Gaza? 

Gaza, zwana także Strefą Gazy, to pas ziemi o długości około 40 kilometrów. Ciągnie się wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, między Izraelem a Egiptem. Razem z Zachodnim Brzegiem – obszarem pomiędzy Jordanią i międzynarodowo uznanymi granicami Izraela – podlegają jurysdykcji Autonomii Palestyńskiej, jednak od 2007 r. Gazą faktycznie rządzi Hamas. To obszar gęsto zaludniony przez ludność cywilną, mieszka tam około dwóch milionów ludzi. 

Oficjalnie siły izraelskie opuściły Gazę w 2005 r., w praktyce jednak Izrael nadal kontroluje przestrzeń powietrzną i wody przybrzeżne. Odkąd Gaza znalazła się pod kontrolą grupy bojowników z Hamasu, była areną trzech wojen z Izraelem. Ponownie narastający od wiosny 2018 r. konflikt osiągnął wymiar niemal kolejnej z nich. 

Jaka jest szersza historia konfliktu izraelsko-palestyńskiego? 

Konflikt między Izraelem a Palestyńczykami sięga powstania państwa w 1948 r. Wtedy sąsiednie kraje arabskie niemal natychmiast przystąpiły do wojny z nowo powstałym państwem. W wyniku tych konfliktów setki tysięcy Palestyńczyków musiały opuścić te tereny, a dziś ich potomkowie – liczeni już w milionach – często nadal żyją w obozach dla uchodźców. 

Kolejna wojna między Izraelem a sąsiednimi państwami arabskimi wybuchła w czerwcu 1967 r. Izrael wygrał ją w sześć dni, podbijając kolejne obszary zamieszkiwane w dużej mierze przez Palestyńczyków – Strefę Gazy, Zachodni Brzeg i Wschodnią Jerozolimę. 

Przełom lat 80. i 90. ubiegłego wieku oraz lata 2000-2005 to z kolei okresy określane mianem pierwszej i drugiej intifady, czyli arabskich buntów i powstań. Zakończyło je porozumienie z Oslo, którego ustalenia obowiązują obie strony do dzisiaj. Niestety nie udało się zrealizować głównego celu – rozwiązania dwupaństwowego, w którego ramach obok Izraela istniałoby państwo palestyńskie. 

Czym jest Żelazna Kopuła Izraela? 

Żelazna Kopuła (ang. Iron Dome) to izraelski lądowy system obrony przeciwrakietowej. Potrafi wychwytywać rakiety krótkiego zasięgu. Stanowi podstawę obrony kraju od 2011 r. Według oficjalnych informacji wojskowych Izraela podczas ostatnich ataków udało się dzięki niemu przechwycić aż 90 proc. rakiet wystrzelonych w kierunku Izraela. 

Co to oznacza dla Bliskiego Wschodu? 

Konflikt wokół Jerozolimy i Gazy będzie zapewne testem dla stosunków międzynarodowych Izraela, zwłaszcza z narodami arabskimi, w tym Marokiem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Bahrajnem, oraz sąsiadami: Jordanią i Egiptem. Dla Bliskiego Wschodu sytuacja ma bowiem wymiar nie tylko polityczny, ale również religijny i emocjonalny. Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Arabia Saudyjska i inne kraje potępiły działania Izraela w Jerozolimie. 

Zjednoczone Emiraty Arabskie wyraziły jednak zadowolenie 23 maja z powodu zawieszenia broni. Wezwały przy tej okazji do nasilenia wysiłków zmierzających do wdrożenia postulowanego od czasów porozumienia w Oslo rozwiązania dwupaństwowego. 

Na podstawie: https://www.wsj.com/articles/israel-gaza-ceasefire-what-we-know-11620825247

Więcej artykułów