Komisja Europejska w marcu 2021 r. przedstawiła wizję transformacji cyfrowej Europy do 2030 r. O tym, jak firmy MŚP mogą wykorzystać przeznaczone na ten cel środki, dyskutowali uczestnicy debaty: Marcin Wasilewski wiceprezes ABB Poland, Czech Republic, Hungary, Ewa Kocińska-Lange dyrektor Biura NCBR w Brukseli, Andrzej Sugajski dyrektor generalny Związku Polskiego Leasingu oraz dr Łukasz Kossacki-Lytwyn ekspert zewnętrzny Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pełniący funkcję członka i sekretarza Zespołu do Spraw Deregulacji i Transparentności Prawa. Debatę moderował Grzegorz Piątkowski pełnomocnik Rzecznika MŚP przy Instytucjach Unijnych.
Jak ocenia Grzegorz Piątkowski, jeśli przedsiębiorcy nie skorzystają z mechanizmów transformacji cyfrowej, to istnieje ryzyko, że Polska na długie lata zostanie wykluczona z fraktala postępu technologicznego. Czyli zostaniemy tak daleko z tyłu, że nie będziemy mogli tego nadrobić ze względu na tempo i elementy jakościowe tych przemian.
Jak stwierdził dr Łukasz Kossacki-Lytwyn fundusze poręczeniowe pomagają przedsiębiorcom i to jest ich główny cel. Należy zwrócić uwagę na połączenie transformacji cyfrowej z drugim elementem, o jakim dyskutujemy też w Polsce, czyli z tzw. Zielonym Ładem. Obecnie na przykład w Chinach dochodzi do przestojów w fabrykach wymuszonych przyjęciem polityki energetycznej. Na założenia transformacji cyfrowej UE do 2030 r. powinniśmy patrzeć z punktu widzenia naszego w nim miejsca. Trudno porównywać stopień cyfryzacji średniego i małego przedsiębiorstwa w Polsce z poziomem cyfryzacji przedsiębiorstw znajdujących się w najlepiej rozwiniętych landach niemieckich. MŚP w Polsce nie są wysoko scyfryzowane. Dlatego musimy wyjść od najbardziej podstawowych elementów na przykład, żeby zaczęły one korzystać z Internetu i ułatwień z tym związanych, a dopiero później z takich rozwiązań, jak robotyzacja i komputery kwantowe. Łukasz Kossacki-Lytwyn zadał pytanie, jak średnie przedsiębiorstwo ma uzyskać możliwość kosztownego przetwarzania dużych ilości danych? Przecież dziś to dane są paliwem gospodarki. Postulował, żeby nowa perspektywa europejska w ramach planów odbudowy, zawierała też rozwiązania poręczeniowe typu COSME.
Marcin Wasilewski przedstawił działania koncernu ABB związanego od początku z nowymi technologiami, który dziś stawia na cyfryzację i Przemysł 4.0. W Polsce prawie 500 osób pracuje w krakowskim centrum badań i rozwoju firmy. W zakresie badań ABB współpracuje z uczelniami takimi jak AGH i Politechnika Krakowska. Marcin Wasilewski nie wyobraża sobie wprowadzenia w życie innych ambitnych strategii UE takich jak „Zielony Ład” bez cyfryzacji. Zmiana nie będzie możliwa bez rewolucji cyfrowej, którą dziś zaczynamy wdrażać. Cyfryzacja jest konieczna, jeśli chce się zwiększyć konkurencyjność. Mamy zaległości w firmach MŚP, jeśli chodzi o automatyzację i robotyzację. Zwiększenie zatrudnienia jest prostsze niż podjęcie decyzji o zmianie modelu biznesowego. Rola dużych firm technologicznych, takich jak ABB, to produkty i rozwiązania, które pomagają partnerom z MŚP w poprawie ich efektywności. Jest to też platforma współpracy dla małych i średnich podmiotów, dla których bardzo często taki duży partner jest szansą na zbudowanie doświadczeń i dopracowanie rozwiązań oraz zdobycia referencji i wyjścia poza nasz kraj. Jeśli chodzi o fundusze, to stwierdził, że celem nie może być tylko ich pozyskanie, a wsparcie dzięki nim projektu, który ma szanse na komercjalizację.
Trudno mówić o cyfryzacji bez wątku związanego z kwestią ekologiczną stwierdziła Ewa Kocińska-Lange. Komisja Europejska w swojej polityce i w programach, które prowadzi, mówi cały czas o transformacji dwutorowej — cyfrowej i ekologicznej. Komisja, dysponując środkami na wprowadzanie innowacji i finansowanie badań, które miałyby zastosowanie w praktyce, ocenia i patrzy na efekty. Nie chce finansować tylko dla samego finansowania. Preferuje projekty zgłaszane przez firmy, które mają strategię rozwoju, a projekty są środkiem do realizacji większego celu. Głównym instrumentem, który wspiera działania innowacyjne MŚP, jest oferta Europejskiej Rady ds. Innowacji. W tym roku jej programy przyjęły już pełną formułę. Chodzi o wspieranie rozwiązań unikalnych, nowych w skali rynku europejskiego – i chciałyby je rozwijać, wykorzystując grant. Druga opcja to finansowanie kapitałowe, które może sięgnąć do 15 mln euro. Procesy formalne z tym związane zostały uproszczone również dzięki procesom cyfrowym. Wniosek to kilka stron opisu, slajdów i plików wideo. Nie ma ograniczeń tematycznych. Jest cała gama programów związanych z cyfryzacją (SI, cyberbezpieczeństwo, życie społeczne związane z cyfryzacją itp.), które można prowadzić z partnerami. Ewa Kocińska-Lange wspomniała też o programie „Digital Europe”, który jest skoncentrowany na rozwoju cyfryzacyjnym firm. Dla firm dostępne są też instrumenty zwrotne.
Firmy leasingowe służą firmom MŚP i same się informatyzują, stwierdził Andrzej Sugajski. Do tej pory głównym modelem było finansowanie własności, czyli leasingowane przedmioty stawały się własnością firmy. Ten model zaczął ewaluować, szczególnie w Europie Zachodniej na rzecz korzystania z przedmiotów – niż posiadania ich na własność. W ten sposób rozwinął się model współdzielenia dóbr materialnych, gospodarki w obiegu zamkniętym. Bardzo powszechne jest w firmach np. współdzielenie pojazdów. Nie są one przydzielane konkretnym pracownikom, ale jest pula pojazdów, która jest wykorzystywana, żeby mogli oni wykonywać swoją pracę. Dla funkcjonowania takich systemów i zarządzania nimi potrzebne są odpowiednie aplikacje dla sprawnego wykorzystania takich dóbr. Branża leasingowa stara się dostosowywać do potrzeb firm, wykorzystując narzędzia informatyczne. Powstaje też platforma do wymiany informacji pomiędzy dostawcami a firmami leasingowymi. Zwrócił uwagę na potrzebę zrezygnowania z wymogu fizycznego podpisywania umów leasingowych, a przynajmniej aneksów do nich. Także usprawnienia systemu rejestracji pojazdów, który trwa obecnie nawet przez tydzień.
