Skład Trybunału opuszczają: konserwatysta Pedro González-Trevijano – obecny prezes Sądu Konstytucyjnego, a także konserwatywni sędziowie Antonio Narváez i Santiago Martínez-Vares oraz progresywista Juan Antonio Xiol.
Odnowienie składu TK zależy z kolei od uprzedniego odnowienia składu Generalnej Rady Sądownictwa (CGPJ), ponieważ zgodnie z konstytucją władza wykonawcza musi mianować dwóch sędziów, a CGPJ – dwóch pozostałych. Jednak grupa sędziów, której przewodniczy Carlos Lesmes, nie może mianować sędziów na podstawie ustawy promowanej przez PSOE i Podemos.
Według prawników, z którymi kontaktowała się gazeta, „władza wykonawcza planuje zdymisjonować czterech ustępujących sędziów (trzech konserwatywnych i jednego postępowego) przez dwóch nowych sędziów, których proponuje. Musiałoby to zostać poddane pod głosowanie na sesji plenarnej TK i oczywiście osoby, które miałyby zostać odsunięte, nie mogłyby w niej uczestniczyć. Oznaczałoby to, że przewagę uzyskałaby większość progresywna. Przed głosowaniem nad przyjęciem nowych sędziów nigdy wcześniej nie wnioskowano o wyłączenie z grona głosujących sędziów odchodzących”.
Przeczytaj także:
- Batalia o hiszpański Trybunał Konstytucyjny
- Kontrowersje wokół Trybunałów Konstytucyjnych
- Apelacja byłego premiera Katalonii. Puigdemont kwestionuje bezstronność sędziów Trybunału Konstytucyjnego
- Hiszpania/ Prawnik: w UE nadrzędne powinno być prawo krajowe; nie presja zewnętrzna
Jeśli do tego dojdzie „Zgromadzenie Plenarne TK z postępową większością głosów zatwierdzi włączenie dwóch sędziów wybranych przez rząd, nie czekając na odnowienie CGPJ i wybór pozostałych dwóch sędziów”.
Prawnicy mówią wyraźnie, że „byłby to instytucjonalny zamach stanu, jakiego nigdy wcześniej nie widziano w Trybunale Konstytucyjnym”. Przyznają jednak, że chociaż uważali, że „jest to sądowe barbarzyństwo”, to w przeszłości też sądzili, że rząd nie odważy się zabronić CGPJ mianowania urzędników, ale mimo to przyjął odpowiednią ustawę.
Ponieważ konserwatywny sędzia Alfredo Montoya choruje, obecny skład Zgromadzenia Plenarnego TC to sześciu sędziów konserwatywnych i pięciu postępowych. Jeśli czworo ustępujących sędziów nie będzie mogło zabrać głosu, decyzję podjęłoby tylko czterech postępowców i trzech konserwatystów. To spowodowałoby, że Zgromadzenie Plenarne, dysponując postępową większością głosów, zatwierdziłoby włączenie dwóch sędziów mianowanych przez rząd.
W ostatnich tygodniach zarówno minister sprawiedliwości Pilar Llop, jak i Minister ds. Prezydencji, Kontaktów z Parlamentem i Demokracji Félix Bolaños forsowali opcję jednostronnego postępowania rządu w sprawie odnowienia składu dwóch sędziów TK. Llop oświadczył, że widzi „całkiem realną” możliwość mianowania przez władzę wykonawczą dwóch sędziów Sądu Konstytucyjnego – takich, którzy byliby po myśli tej władzy.
Jednak pozostając w pełnym sędziowskim składzie, blok konserwatywny w Trybunale Konstytucyjnym uniemożliwiłby włączenie dwóch proponowanych przez rząd sędziów na sesję plenarną, jeśli pozostali dwaj sędziowie odpowiadający Radzie Generalnej Sądownictwa nie zostaną mianowani, jak tego wymaga Magna Carta. Z tego powodu rząd planuje wycofać czterech ustępujących sędziów i w ten sposób wykluczyć z głosowania trzech konserwatywnych sędziów oraz uzyskać postępową większość.
Jest to wbrew hiszpańskiej konstytucji, która nie zezwala na odnowienie mandatu, tylko dwóm sędziom.
Artykuł 159 Konstytucji stanowi, że „członkowie Trybunału Konstytucyjnego są mianowani na okres dziewięciu lat i odnawiani co trzy lata większością dwóch trzecich głosów; są oni mianowani przez króla: czterech na wniosek Kongresu większością trzech piątych głosów jego członków; czterech na wniosek Senatu, taką samą większością głosów; dwóch na wniosek Rządu i dwóch na wniosek Rady Głównej Sądownictwa”.
W tym kontekście TK mógłby zostać odnowiony tylko na trzy sposoby. Po pierwsze, dzięki wcześniejszemu odnowieniu CGPJ, uzgodnionemu przez PSOE i PP. Po drugie, poprzez projekt ustawy, co byłoby najszybszym sposobem na wprowadzenie zmian w ustawie promowanej przez władzę wykonawczą, która uniemożliwia powoływanie sędziów do CGPJ w trakcie pełnienia urzędu i która pozwalałaby na powoływanie sędziów jedynie do Trybunału Konstytucyjnego. Ostatnią możliwością byłoby rozpatrzenie przez sam Trybunał Konstytucyjny skargi PP i VOX na promowaną przez rząd wyżej wymienioną ustawę o powołaniach, w celu jej całkowitego uchylenia i uznania za niekonstytucyjną.
