Strategia obecnego rządu Hiszpanii jest jedna – ukryć słaby stan gospodarki. Kierowany przez socjalistę Pedro Sáncheza gabinet manipuluje danymi, próbując kontrolować różne organy, w tym niezależnie funkcjonującą agencję statystyczną INE. W efekcie jej prezes Juan Rodríguez Poo podał się 26 czerwca do dymisji. Wcześniej dotarły do niego pogłoski, że rząd robi wysiłki, by zastąpić go kimś innym.
Hiszpański rząd już od dawna kwestionował raporty ekonomiczne przygotowywane przez INE. Zaczęło się to w czasie spowolnienia gospodarczego spowodowanego pandemią, wojną na Ukrainie i galopującą inflacją. Gabinetowi Sáncheza nie podobała się szczególnie przygotowana przez instytut ocena PKB i inflacji. Rząd wziął sprawę we własne ręce – zarówno Ministerstwo Spraw Gospodarczych, jak i Ministerstwo Skarbu zaczęły prezentować własne, dużo korzystniejsze statystyki ekonomiczne.
Gdy prezes INE podał się do dymisji, media natychmiast podały to do wiadomości publicznej Zmusiło to rząd do wydania oficjalnego komunikatu, że prezes zrezygnował z „powodów osobistych”.
Przeczytaj także:
- Hiszpania głównym beneficjentem funduszu Next Generation
- Z socjalkomunistycznym rządem Hiszpania spadła do pozycji kraju z „wadliwą demokracją” – pisze „La Gaceta”
- Hiszpania/ Inflacja najwyższa od 29 lat
- Widmo niedostatku krąży nad Hiszpanią
Jednak w tę wersję nie uwierzyły znane osoby związane ze statystyką. W związku z zaistniałą sytuacją Stowarzyszenie Wyższych Statystyków Państwowych (AESE) wydało oświadczenie. Wyrażono w nim niezadowolenie z ingerencji Ministerstwa Spraw Gospodarczych w funkcjonowanie INE. Stwierdzono, że rezygnacja Poo „może być interpretowana przez społeczeństwo jako atak na niezależność instytutu, motywowany tym, że dane opublikowane przez INE nie są zgodne z prognozami gospodarczymi rządu”.
W oświadczeniu napisano: „To, co wydaje się bezprecedensową nowością, to fakt, że ze strony samego rządu, a w szczególności Ministerstwa Spraw Gospodarczych i Transformacji Cyfrowej, kwestionowane są tak istotne dane statystyczne INE, jak CPI czy PKB”.
W Hiszpanii ożywienie gospodarcze po pandemii COVID-19 okazało się niższe, niż oczekiwano. Rząd jednak postanowił stworzyć pewną fikcję, utrzymując, że jest ono znaczne.
Nadia Calviño, pierwsza wiceprezes ds. gospodarczych, chcąc uzasadnić takie stanowisko, powołała się na, opracowany przez jej zespół, nowy wskaźnik aktywności dziennej. Chociaż nie ma go w Krajowym Planie Statystycznym, pozwala on zakwestionować niezbyt dobre dane dotyczące PKB i wskaźnika CPI, podawane okresowo przez INE i odmalować bardziej optymistyczny obraz.
W grudniu minister poinformowała, że „wskaźnik aktywności dziennej odzyskał swój poziom sprzed COVID w listopadzie, utrzymując również swoją dynamikę w czwartym kwartale”.
Także skarbówka opracowała własne nowe wskaźniki. Ten tzw. Tygodniowym Dzienny Raport Sprzedaży zdefiniowany został jako „wyprzedzający termometr aktywności gospodarczej” przygotowany przez Agencję Podatkową (AEAT) na podstawie danych o fakturach VAT sięgających lipca 2017 r. W 2021 r. wskaźnik ten pokazał lepszą sytuację niż w czasach sprzed pandemii. Przeciwnie niż przedstawiony przez INE tradycyjny raport o sprzedaży, zatrudnieniu i wynagrodzeniach dużych firm. Instytut obniżył w tej sytuacji prognozy gospodarcze. Po rewizji w dół o 1,7 punktu procentowego w drugim kwartale 2021 r. Agencja Podatkowa przestała dostarczać INE zaliczkowe dane dotyczące sprzedaży, zatrudnienia i wynagrodzeń dużych firm oraz MŚP dla PKB.
Według hiszpańskich mediów rząd przygotował znaczący ruch przeciwko INE – następcą Poo ma być Israel Arroyo, obecny numer dwa w Ministerstwie Integracji, Ubezpieczeń społecznych i Migracji.
Wszystko to dzieje się po spektakularnej czerwcowej porażce partii Sáncheza, Partido Socialista Obrero Español (PSOE), w wyborach regionalnych w dawnym bastionie Andaluzji. Równocześnie rośnie tendencja obecnego rządu do kontrolowania lub prób kontrolowania niezależnych instytucji. Należą do nich: przewidujące wyniki wyborów Centrum Studiów Socjologicznych, Trybunał Konstytucyjny oraz firma obronno-technologiczna Indra, w której hiszpański rząd jest głównym inwestorem.
Sánchez w ten sposób usiłuje utrzymać swój słabnący rząd do końca kadencji w 2023 r. Pozwoli mu to też przewodniczyć Unii Europejskiej, gdy Hiszpania będzie ubiegać się o prezydencję w drugiej połowie 2023 r.
Musi jednak przekonać opinię publiczną, że za jego rządów Hiszpania rośnie w siłę.
