Przytoczone na wstępie argumenty wziął zapewne pod rozwagę prezydent Andrzej Duda, notabene doktor nauk prawnych, podpisując w piątek 2 grudnia Ustawę z dnia 7 lipca 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Dwie najistotniejsze zmiany, które budziły żywe emocje i dyskusje w gronie znawców problematyki to: tzw. bezwzględne dożywocie i konfiskata pojazdów kierowcom prowadzącym auto w stanie nietrzeźwości, także w przypadku, gdy do kolizji nie doszło.
Nowelizacja trafiła na biurko Prezydenta po tym, jak Sejm w połowie listopada odrzucił senackie weto. Co do przepadku pojazdu bądź jego równowartości, okres vacatio legis wydłużono do roku od daty podpisania ustawy, podczas gdy w odniesieniu do pozostałych nowelizacji wynosi on trzy miesiące. Najistotniejsza zmiana w zakresie zaostrzenia wymiaru kar za najcięższe przestępstwa dotyczy podniesienia górnej granicy kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat, z równoczesną likwidacją oddzielnej kategorii – kary pozbawienia wolności, wynoszącej dotąd 25 lat.
Ponadto wydłużono okres, po którym skazani na dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie z dalszego odbywania kary – z 25 do 30 lat. W przypadku zbrodni zabójstwa wydłużeniu uległ także okres przedawnienia – z dotychczasowych 30 do 40 lat. Nowelizacja wprowadza również (jak piszemy na wstępie) nową kategorię kodeksową – karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości ubiegania się o warunkowe zwolnienie.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Sprawiedliwości, taka kara będzie mogła zostać orzeczona w przypadkach uprzedniego skazania na co najmniej 20 lat pozbawienia wolności lub na dożywocie. Kara będzie mogła zostać orzeczona także wówczas, gdy „charakter i okoliczności czynu oraz postępowanie i charakter sprawcy wskazują, iż jego pozostawanie na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób”.
Co do przestępstw seksualnych (w tym pedofilii), kary również zostały zaostrzone. Gwałt ze szczególnym okrucieństwem zagrożony dotąd sankcją do 15 lat pozbawienia wolności, będzie podlegał karze od 5 do 30 lat więzienia bądź dożywociu.
W Kodeksie pojawiają się także nowe kategorie przestępstw, którymi są: przygotowanie do zabójstwa i przyjęcie zlecenia na jego dokonanie. W odniesieniu do gwałtu nowela wprowadziła jego kwalifikowane formy: z utrwaleniem obrazu i dźwięku, z użyciem broni palnej i na kobiecie ciężarnej. Górna granice kary podniesiono w tych przypadkach z 12 do 20 lat więzienia. Podwyższeniu uległ wymiar kary za rozbój – z 12 do 15 lat więzienia, do 20 lat w przypadku użycia broni. Umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w miejsce dotychczasowej sankcji 15 lat więzienia, karane będzie 20-letnim okresem bezwzględnego pozbawienia wolności.
Co do konfiskaty samochodu, granicę (niezależnie od spowodowania wypadku bądź nie) – ustalono na 1,5 promila. W razie wypadku lub ponownym popełnieniu przestępstwa, polegającego na prowadzeniu auta w stanie nietrzeźwości, konfiskata pojazdu nastąpi w sytuacji, gdy zawartość alkoholu we krwi przekroczy 0,5 promila.
W przypadkach zabójstw i gwałtów kwalifikowanych rozszerzono możliwość karania nieletnich sprawców, którzy ukończyli 15 rok życia – tak, jak dorosłych (w szczególnych przypadkach dotyczy to młodocianych już po ukończeniu 14 roku życia).
Gwoli kronikarskiej ścisłości, odnotujmy sprzeciw części środowisk prawniczych wobec wdrożonych zmian, gdyż ich zdaniem „cofa to ustawodawstwo do czasów PRL”. Z argumentami natury publicystycznej, trudno jednak polemizować merytorycznie.
