W rozmowach dotyczących udzielania dalszego wsparcia Ukrainie w jej zmaganiach z rosyjskim agresorem uczestniczyli: przywódcy USA, UE, Kanady Wielkiej Brytanii, Japonii, Włoch, Francji i Niemiec.
Istotna decyzja ogłoszona pierwszego dnia szczytu dotyczyła wstępnej zgody przywódców uczestniczących w nim państw, przeznaczenia kwoty 50 mld USD pochodzących z zysku od zamrożonych rosyjskich aktywów na pożyczkę dla Ukrainy.
Podczas wspólnej konferencji prasowej obu sygnatariuszy porozumienia, Joe Biden powiedział; „Inwestujemy nasze pieniądze w Ukrainę i po raz kolejny przypominamy Władimirowi Putinowi, że się nie wycofamy. Wszystko, co mamy, będzie trafiało do Ukrainy, dopóki jej potrzeby nie zostaną zaspokojone”. Jednocześnie potwierdził, że USA przekażą Ukrainie kolejne pięć baterii Patriot, celem wzmocnienia obrony powietrznej kraju.
Przy okazji zastrzegł jednak, że nie ma nadal amerykańskiej zgody na atakowanie celów w głębi rosyjskiego terytorium z wykorzystaniem amerykańskiego uzbrojenia. Z kolei Zełenski określił podpisaną umowę mianem historycznej i nazwał porozumienie najważniejszym aktem od chwili uzyskania przez jego kraj niepodległości w roku 1991.
Umowa stanowi potwierdzenie, że USA będą w okresie 10 lat świadczyły pomoc dla Ukrainy na dotychczasowym poziomie, jednocześnie wykluczając udział amerykańskich żołnierzy w toczącym się konflikcie zbrojnym. Czas, na jaki opiewa porozumienie, nie będzie wiążący dla ewentualnej następnej administracji, bo nie nastąpiła wymagana w takich przypadkach ratyfikacja przez Kongres. Oznacza to, że w razie wygranej Donalda Trumpa, będzie on miał pełną swobodę w przypadku, gdyby chciał odstąpić od przyjętych zobowiązań.
Obaj politycy rozmawiali również o wpływie Chin na dotychczasowy przebieg konfliktu, przy czym Zełenski deklarował, że Xi Jinping miał mu obiecać, że Chiny nie wyślą do Rosji uzbrojenia. Joe Biden w reakcji na to oświadczenie wyjaśnił, że faktyczne dozbrajanie Rosji przez Chiny polega na dostarczaniu technologii podwójnego zastosowania.
Umowa Biden-Zełenski poprzedziła ustalenia w Buergenstock
W miniony weekend, w szwajcarskim ośrodku Buergenstock odbyła się dwudniowa konferencja pokojowa współorganizowana przez Szwajcarię i Ukrainę. Oprócz reprezentantów prawie stu państw i organizacji międzynarodowych przybyło na nią około 60 głów państw oraz szefów rządów. Wśród nich obecni byli m.in. prezydent Andrzej Duda, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, prezydent Francji Emmanuel Macron czy kanclerz Niemiec Olaf Scholz, a także przywódcy państw Ameryki Łacińskiej – prezydent Argentyny Javier Milei i Chile Gabriel Boric, oraz szefowie państw arabskich i afrykańskich. Rosja i Chiny nie uczestniczyły w tej konferencji.
Jak poinformował Reuters, komunikat końcowy podpisała większość z ponad 90 państw i organizacji międzynarodowych biorących udział w wydarzeniu, z wyjątkiem m.in. Indii i Arabii Saudyjskiej.
Na szwajcarskim szczycie zawarto porozumienie dotyczące trzech kluczowych kwestii:
- Konieczności zapewnienia bezpieczeństwa w wykorzystaniu energii jądrowej — w tym w elektrowni jądrowej w Zaporożu, która musi działać zgodnie z wymogami MAEA i pod jej nadzorem.
- Ustalono, że należy zagwarantować bezpieczeństwo żeglugi handlowej na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim. Ataki na statki handlowe i cywilne porty handlowe są niedopuszczalne, a bezpieczeństwo żywności nie może być wykorzystywane do celów wojskowych.
- Wszyscy jeńcy wojenni muszą zostać uwolnieni w drodze wymiany „wszyscy za wszystkich”, a wszystkie deportowane ukraińskie dzieci i dorośli cywile muszą wrócić do domu.
Przeczytaj także:
Reuters poinformował również, że uczestnicy szczytu uważają, że „osiągnięcie pokoju wymaga udziału i dialogu między wszystkimi stronami”. W związku z tym postanowiono „podjąć konkretne kroki w wyżej wymienionych obszarach w przyszłości z dalszym udziałem przedstawicieli wszystkich stron”. Nie wykluczono, że odbędą się kolejne spotkania w „szwajcarskim formacie”, poświęcone pokojowi w Ukrainie.
