Skąd to włoskie zainteresowanie Inicjatywą Trójmorza? Przede wszystkim chodzi o możliwość inwestowania w infrastrukturę i regionalne połączenia międzysystemowe, co ułatwi włoskim firmom dostęp do rynku, tym samym zwiększając import i eksport.
Inny ważny czynnik to dywersyfikacja energetyczna, która pomoże w uniezależnieniu się od gazu z Rosji. Stąd dość duże zainteresowanie projektami energetycznymi Inicjatywy, takimi jak rozwój infrastruktury LNG.
Nie zapominajmy, że Inicjatywa Trójmorza i region Europy Środkowo-Wschodniej stały się w ostatnich latach bardziej znaczące w kontekście geopolitycznym. Stało się tak za sprawą rozwoju środkowoeuropejskich rynków, ale też zmian po agresji Rosji na Ukrainę. Dlatego Włochy dążą do wzmocnienia swoich wpływów w tym regionie.
Już teraz Włochy są ważnym partnerem gospodarczym kilku krajów w tym regionie. Od wielu lat blisko współpracują z Polską, a liczby pokazują na rozwój tej współpracy. W roku 2018 Włochy były piątym co do wielkości partnerem handlowym Polski (trzecim w ramach Unii Europejskiej, zaraz po Niemczech i Czechach). Innym kluczowym rynkiem dla Włoch są Węgry, a dalej Rumunia i Czechy – z tych krajów Włosi importują maszyny, pojazdy, elektronikę, produkty spożywcze i tekstylia.
Włochy graniczą z Morzem Adriatyckim, a to jedno z mórz połączonych Inicjatywą Trójmorza. Odgrywa ono istotną rolę dla transportu, turystyki i produkcji morskiej energii odnawialnej. Aktualnie Włochy i Chorwacja opracowują program współpracy międzyregionalnej skoncentrowany na tak zwanej niebieskiej gospodarce – dotyczy on wykorzystania zasobów morskich, rybołówstwa i zagospodarowania przybrzeża w taki sposób, który będzie przyjazny dla środowiska. W ten sposób oba kraje promują wzrost gospodarczy oparty na zrównoważonym rozwoju.
Chociaż Włochy nie należą do członków Inicjatywy, to uczestniczą jako partnerzy przy niektórych jej projektach. Na przykład w zaproponowanym przez Polskę projekcie „Korytarz sieci bazowej TEN-T Bałtyk-Adriatyk”, Włochy biorą udział obok Austrii, Czech, Słowacji i Słowenii. Celem tego projektu jest wdrożenie osi Bałtyk-Adriatyk, poprzez wprowadzenie nowych przepływów ruchu towarowego i pasażerskiego, a także modernizację portów znajdujących się na Bałtyku i Adriatyku, które będą punkami początkowymi i końcowymi morskich tras.
Kolejnymi projektami realizowanymi przy współudziale Włochów są „Interkonektor gazowy HU-SI” i „HUSIIT” – projekty z sektora energetycznego, które zgłosiły Węgry i Słowenia, a Włochy przystąpiły do partnerstwa. Ich celem jest stworzenie nowego szlaku gazowego, a także dywersyfikacja źródeł energii w regionie Morza Kaspijskiego, Morza Czarnego i Morza Śródziemnego, co w dalszej konsekwencji zwiększa bezpieczeństwo dostaw i przyczynia się do rozwoju podziemnych magazynów gazu w Europie Południowo-Wschodniej.
Interesujący jest także projekt „Adria Flood and Drought Risk Mitigation System”, który został zaproponowany przez Słowenię. Uczestniczy w nim też Chorwacja i Grecja, ale do współpracy przyłączyło się więcej krajów niebędących członkami Inicjatywy – obok Włoch są to Bośnia i Hercegowina, Albania i Czarnogóra. Projekt dotyczy przeciwdziałania zmianom klimatycznym i ich skutkom w rejonie Morza Śródziemnego. Oprócz zabezpieczenia dostaw wody i produkcji żywności planowana jest koordynacja systemów służących do przewidywania i kontrolowania skutków zdarzeń sejsmicznych, susz i powodzi.
Włochy angażują się także w projekty cyfrowe jak „Rozwój infrastruktury obliczeń o wysokiej wydajności (HPC), ustanowienie i obsługa ekosystemu HPC w regionie CEE-n”. Jego celem jest zwiększenie konkurencyjności regionu w zakresie HPC. Dzięki temu możliwy będzie dalszy rozwój nauki (nauki o zdrowiu, zmiany klimatu, modelowanie itp.) i zaawansowanych technologii. Inicjatorami projektu są Węgry, ale wśród państw współpracujących znalazły się Polska, Austria, Czechy, Słowacja i Słowenia oraz – spoza Inicjatywy – Włochy i Niemcy.
Włochy utrzymują bardzo dobre stosunki z wieloma krajami z obszaru Europy Środkowej i Wschodniej. Biorąc pod uwagę, że w ubiegłym roku do Inicjatywy Trójmorza przystąpiła Grecja, możemy spodziewać się dalszych projektów w regionie Morza Śródziemnego, przy których Włochy mogą okazać się bardzo pomocne.
