Madagaskar jest 46. co do wielkości państwem na świecie, a Wyspa czwartą co do wielkości. Liczba ludności była szacowana w 2023 r. na niespełna 29 mln. W sprawozdaniu monitorującym cel zrównoważonego rozwoju nr 7 przygotowanym przez Międzynarodową Agencję Energetyczną (MAE), podkreślono globalny postęp w realizacji celu zrównoważonego rozwoju, jakim jest zapewnienie wszystkim przystępnej cenowo, niezawodnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii. W 2022 r. Sudan Południowy i Burundi miały najniższe krajowe wskaźniki dostępu, wynoszące odpowiednio 5,4 proc. i 10 proc.
W przeciwieństwie do tych krajów Madagaskar i Tanzania odnotowały od 2010 r. średni roczny wzrost gospodarczy na poziomie ponad 2 proc., choć jak dodaje IGDI startowano z bardzo niskiego poziomu. Autorzy artykułu zwracają uwagę, że pomimo pozornego postępu, rzeczywistość jest bardziej złożona. Od 2019 r. przerwy w dostawie prądu wzrosły o ponad 25 proc., ujawniając znaczne braki w dostawach energii elektrycznej przez Jirama, krajową firmę energetyczną. Tak więc, chociaż wiele domów jest obecnie oficjalnie zelektryfikowanych, to nie mają stabilnego i niezawodnego zasilania.
Energetyka wodna
Darrell Proctor w artykule opublikowanym w lutym 2023 r. w magazynie „Power” podkreśla, że Madagaskar ma znaczny potencjał hydroenergetyczny, ale do tej pory mniej niż 20 proc. energii w kraju pochodzi z elektrowni wodnych. Agencja Rozwoju Gospodarczego Madagaskaru (EDBM) szacuje, że mógłby wyprodukować aż 7,8 GW energii z zasobów wodnych, ale obecnie wykorzystuje tylko około 2 proc. tego potencjału. Potencjał hydroenergetyczny kraju sprawił, że rozwój zasobów wodnych stał się priorytetem dla rządu, który zapowiedział, że będzie wspierał zarówno małe, jak i duże projekty, częściowo dlatego, że energia wodna jest postrzegana jako najbardziej opłacalne źródło energii.
Wyznaczono ambitny cel rozwoju sektora hydroelektrycznego kraju tak, aby do 2030 r. stanowił on 75 proc. koszyka energetycznego składającego się głównie z energii odnawialnej. Informowano też na początku 2023 r. o zawartej umowie partnerskiej między Filatex, grupą z siedzibą w stolicy Tananariwie na Madagaskarze, a Hyvity, firmą hydroenergetyczną z siedzibą w Paryżu we Francji, co może rozpocząć rozwój energetycznych zasobów wodnych Wyspy.
Jak informował w grudniu 2022 r. portal Africa Energy, uruchomiono elektrownię wodną zlokalizowaną w gminie Mahitsy w regionie Analamanga. Projekt został zrealizowany przez Tozzi Green, firmę z siedzibą w Rawennie we Włoszech. Elektrownia może wyprodukować 135 GWh energii elektrycznej rocznie, co wystarczy do zaspokojenia potrzeb 2,7 mln mieszkańców, czyli 65 proc. populacji stolicy. Projekt został uruchomiony w 2018 r. i wymagał inwestycji w wysokości około 100 mln euro. Firma Tozzi Green powierzyła budowę kilku firmom, które zbudowały zaporę przepływową na rzece Ikopa. Hydroelektrownia wyposażona jest w cztery turbiny o łącznej mocy 28 MW. Obiekt zapewnia 6 proc. zainstalowanej mocy na Madagaskarze.
W 2018 r. na Madagaskarze działało średnio 560 MW mocy zainstalowanej (844 MW), przy szczytowym zapotrzebowaniu na poziomie 350 MW (według Power Africa). Wytwarzanie energii elektrycznej jest w dużej mierze oparte na elektrowniach wodnych, a ponad 20 proc. jest wytwarzane przez małe tego typu obiekty. Największym projektem hydrotechnicznym realizowanym na wyspie jest elektrownia wodna Sahofika o mocy 205 MW, która położona jest nad rzeką Onive w pobliżu stolicy Antananarywy. Projekt ma zostać oddany do użytku w 2024 r. i obejmuje zaporę o wysokości prawie 60 m, ze zbiornikiem o wielkości około 8 km kw. Elektrownia składa się z siedmiu turbin Peltona o mocy 29,3 MW.
Energia słoneczna
Kraj ma bardzo dobre warunki, jeśli chodzi o budowę farm słonecznych. W ostatnich latach zbudowano szereg elektrowni słonecznych, w tym elektrownię Ambatolampy o mocy 40 MWp, w ramach partnerstwa między francuskim niezależnym producentem energii (IPP) GreenYellow a madagaskarską grupą Axian. Portal Afric21 informował w lipcu 2023 r. o ogłoszeniu przez rząd Madagaskaru przetargu na budowę dwóch elektrowni fotowoltaicznych o łącznej mocy 210 MW. https://nowyswiat24.com.pl/2022/07/20/najwieksza-europejska-plywajaca-farma-sloneczna-juz-funkcjonuje/
Większa elektrownia, o mocy 200 MW, będzie zlokalizowana w Ihazolava w gminie wiejskiej Ambohipihaonana, w południowo-wschodniej części regionu Vakinankaratra. Drugi przetarg dotyczył budowy elektrowni fotowoltaicznej o mocy 10 MWp w pobliżu Mahajanga, miasta portowego na północno-zachodnim wybrzeżu Madagaskaru i stolicy regionu Boeny. W maju 2024 r. Energy News Africa podał, że Madagaskar otwiera park słoneczny Ehoala do zasilania kopalni. Dzięki otwarciu elektrowni słonecznej o mocy 8 MW Ehoala Solar Park, przemysł Madagaskaru zrobi duży krok w kierunku dekarbonizacji.
Pierwsza faza, która została ukończona pod koniec kwietnia i obejmuje 14640 paneli słonecznych o łącznej mocy 8 MW. W drugiej fazie farma fotowoltaiczna zwiększy się o dodatkowe 6 MW. Do projektu zostanie też dodana farma wiatrowa z 19 turbinami, co zwiększy jej moc o dodatkowe 16 MW. Kopalnia ilmenitu QIT Madagascar Minerals (QMM), jest głównym beneficjentem tej inicjatywy na rzecz czystej energii.
Warto wspomnieć też o takich działaniach jak hybrydyzacja elektrowni. W październiku 2023 r. Power Engineering International informował, że producent energii elektrycznej Groupe filatex ogłosił wznowienie działalności w elektrowni Mandroseza w Antananarywie na Madagaskarze, dodając 30 MW do sieci energetycznej.
Elektrownia była pierwotnie wyposażona w cztery wysokoprężne agregaty prądotwórcze o łącznej mocy 40 MWe, które były wykorzystywane do dostarczania energii przy obciążeniu podstawowym. W ramach prac modernizacyjnych Afripower miał zbudować fotowoltaiczną elektrownię słoneczną o mocy 10 MW, która w kolejnej fazie rozwoju w 2024 r., spowoduje hybrydyzację tej elektrowni.
Mini sieci fotowoltaiczne
Dla obszarów wiejskich jedynym sposobem na elektryfikacje może być budowa mini sieci fotowoltaicznych. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) informował w lipcu 2023 r. o wsparciu dla projektu WeLight. Założona w 2018 r. firma WeLight dostarcza czystą i niedrogą energię na odległych obszarach wiejskich na Madagaskarze i w Afryce Subsaharyjskiej. WeLight jest pierwszą firmą na Madagaskarze, która uzyskała certyfikat B Corp, prestiżowe międzynarodowe wyróżnienie przyznawane firmom, które spełniają najbardziej rygorystyczne standardy społeczne i środowiskowe. https://nowyswiat24.com.pl/2021/09/01/nowoczesne-bezpieczenstwo-energetyczne-czyli-po-co-nam-magazyny-energii/
W okresie od kwietnia do czerwca 2023 r. EBI wypłacił 10 mln euro na projekt składający się z elektrowni słonecznej, systemu magazynowania energii oraz linii dystrybucyjnej i licznika dla każdego klienta. Mini-sieć może dostarczać energię elektryczną 24 godz. na dobę i 7 dni w tygodniu. Dzięki temu 120 dodatkowych wiosek w 17 regionach zostało zidentyfikowanych we współpracy z Ministerstwem Energii Madagaskaru i krajową Agencją Rozwoju Elektryfikacji Obszarów Wiejskich (ADER).
Pożyczka EBI, która została ogłoszona w styczniu 2023 r., jest częścią wspólnej inwestycji o wartości 19 mln euro z Triodos Investment Management i EDFI ElectriFI, finansowaną przez UE inicjatywą wspierania elektryfikacji.
Chociaż Madagaskar czyni postępy w zakresie elektryfikacji, wyzwanie, jakim jest zapewnienie wszystkim dostępu do niezawodnej i zrównoważonej energii, pozostaje ogromne. Wysiłki międzynarodowe i krajowe muszą koncentrować się nie tylko na zwiększeniu wskaźników dostępu, ale także na poprawie jakości usług w celu zaspokojenia potrzeb energetycznych ludności kraju. MAE podaje, że biopaliwa i odpady stanowiły 85 proc. krajowego miksu energetycznego w 2019 r., a pozostałe 11 proc. pochodziło z węgla, energii wodnej i produktów ropopochodnych. Dlatego przejście na energię odnawialną jest niezbędne, a symbolem tych zmian jest wspomniana już farma słoneczna Ehoala.