Samoloty F-16 brały udział w odparciu zmasowanego ataku rakietowego, jaki Rosjanie przeprowadzili na terytorium Ukrainy w poniedziałek 26 sierpnia. Podczas operacji maszyny potwierdziły wysoką skuteczność bojową, bo broń pokładowa pozwoliła zniszczyć cztery pociski manewrujące.
W trakcie lokalizowania kolejnego z celów kontakt pomiędzy współdziałającą w powietrzu parą pilotów został niespodziewanie przerwany. Jak się okazało później, doszło do rozbicia się maszyny, a pilot poniósł śmierć na miejscu zdarzenia.
W rejonie katastrofy pracuje komisja powołana przez ukraińskie ministerstwo obrony, mająca wyjaśnić wszystkie okoliczności incydentu. Jak w oficjalnym komunikacie informuje dowództwo ukraińskich sił powietrznych „Zachód” – w czwartek 29 sierpnia pochowany został Ołeksij Mes, pilot, który poniósł śmierć za sterami maszyny.
Informację o utraceniu przez Ukraińców pierwszego z dostarczonych przez zachodnią koalicję F-16 zamieścił nowojorski dziennik „Wall Street Journal”. Jak poinformował anonimowo przedstawiciel amerykańskiej administracji, „nic nie wskazuje na to, że incydent był spowodowany rosyjskim ostrzałem”, natomiast wiele wskazuje, że mógł być wynikiem błędu pilota.
W reakcji na doniesienia WSJ Interfax-Ukraina poinformowała, że utracona maszyna stanowiła jeden sześciu samolotów dostarczonych w ramach pierwszej partii F-16, przy czym liczba wyszkolonych dotychczas pilotów pozwala obsadzić każdy z dostarczonych samolotów.
Wcześniej rzeczniczka amerykańskiego Departamentu Obrony, proszona o komentarz w tej sprawie, odesłała do strony ukraińskiej. Jednocześnie oświadczyła, że piloci ukraińscy przeszli w USA pełne szkolenie w zakresie pilotażu F-16, podobnie jak obsługa naziemna odpowiedzialna za konfigurowanie i serwisowanie zaawansowanych technologicznie maszyn. „To dla nas powód do dumy” – oświadczyła.
Jak pisaliśmy wcześniej, pierwsze samoloty F-16 dostarczono Ukrainie 31 lipca. Wówczas władze w Kijowie nie informowały o liczbie maszyn dostarczonych w ramach pierwszej transzy. Koalicję europejskich państw, które zobowiązały się dostarczyć Ukrainie około 60 maszyn F-16 tworzą: Dania Norwegia, Holandia i Belgia.
Jak mówił przy okazji święta Ukraińskich Sił Powietrznych prezydent Wołodymyr Zełenski, zarówno liczba dostarczonych dotychczas samolotów, podobnie jak liczebność przeszkolonych dotąd pilotów i personelu naziemnego, są niewystarczające.
Jednocześnie obserwatorzy i analitycy podkreślają, że zlokalizowanie i zniszczenie F-16 stanowić będą priorytet agresorów. Nie idzie przy tym jedynie o wartość bojową dostarczonego sprzętu, ale wydźwięk propagandowy takiej operacji.
Jak twierdzi Ben Wallace (brytyjski minister obrony w latach 2019-2023), priorytety Władimira Putina od początku rosyjskiej agresji nie mają racjonalnego charakteru. Stąd też obwinia on Zachód o swoje dotychczasowe niepowodzenia, a dostarczanie przez USA i sojuszników (w tym Polskę) zaawansowanego technologicznie sprzętu sprawia, że w istocie Rosja nie toczy wojny z Ukrainą, lecz z całym NATO.