Początkowo, jak pisaliśmy, Ursula von der Leyen miała zaprezentować podział stanowisk w przyszłej Komisji Europejskiej 11 września. Prolongata wynikała z potrzeby zapewnienia niezbędnego czasu słoweńskiej Komisji Parlamentarnej ds. europejskich do zaopiniowania Marty Kos jako kandydatki na komisarza.
Posiedzenie Komisji w tej sprawie zaplanowano na miniony piątek, ale ostatecznie do niego nie doszło. Mimo to po raz kolejny von der Leyen zrezygnowała z odroczenia przedstawienia podziału stanowisk w nowej KE.
Stało się tak pomimo braku opinii słoweńskiej Komisji Parlamentarnej, która ma wprawdzie charakter doradczy, ale bez niej Lublana nie może formalnie desygnować kandydatury Kos na komisarza KE. Słoweńskie prawo obliguje tę Komisję do wydała opinii nie później niż w terminie do 24 września.
Tym samym, co wynika z regulaminu, Parlament Europejski, który dokonuje przesłuchania i zatwierdzenia kandydatur komisarzy, nie może rozpocząć procedowania w tej kwestii.
Zawirowania dotyczą nie tylko Słowenii
Jak pisaliśmy, zmiana kandydatury słoweńskiego przedstawiciela stanowiła wynik dążenia niemieckiej polityk do możliwie licznej liczby kobiet w KE, dlatego poprzednio desygnowany Tomaž Vesel, jeszcze 6 września zrezygnował z ubiegania się o stanowisko.
Z ubiegania się o stanowisko w Komisji 16 września zrezygnował również francuski kandydat, dotychczasowy Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton, którego Francja zgłosiła na drugą kadencję w KE. W pisemnej rezygnacji zarzucił von der Leyen, kierowanie się osobistymi pobudkami w związku z krytycznymi wypowiedziami Bretona na jej temat, czy nieautoryzowaną korespondencją z Elonem Muskiem.
W reakcji, jeszcze tego samego dnia, prezydent Emmanuel Macron ogłosił kandydata na miejsce Bretona. To Stéphane Séjourné, dotychczasowy Minister ds. europejskich i zagranicznych.
Znamienna deklaracja
Otwierając prezentację nowego składu Komisji Europejskiej we wtorek 17 września Ursula von der Leyen, zapowiedziała: „Będziemy wzmacniać naszą suwerenność technologiczną, bezpieczeństwo i demokrację. Będziemy budować konkurencyjną, zdekarbonizowaną i cyrkularną gospodarkę ze sprawiedliwą transformacją dla wszystkich. Opracujemy odważną strategię przemysłową, której centralnym elementem będą innowacje i inwestycje. Zwiększymy spójność europejską i regionów. Będziemy wspierać ludzi, umiejętności i nasz model społeczny. Zapewnimy, by Europa mogła bronić swoich interesów i odgrywać przewodnią rolę na świecie”.
Pytanie, co w jej ustach znaczy: „spójność europejska”, „sprawiedliwa transformacja”, czy „suwerenność technologiczna” – pozostaje otwarte. Jak bowiem dowodzą ostatnie wypowiedzi kanclerza Scholza, Niemcy zwykły na Europę przerzucać problemy, których pierwotnym źródłem był niemiecki woluntaryzm.
Parytet w nowym wydaniu
Jak pisaliśmy, priorytetem Ursuli von der Leyen dla nowej Komisji Europejskiej pozostawał parytet reprezentacji kobiet i mężczyzn. Stąd naciski na państwa członkowskie, aby wśród kandydatur na komisarzy, kobiety były reprezentowane w proporcji dwa do jednego. Tak się jednak nie stało.
„Gdy otrzymałam pierwsze nominacje i nazwiska kandydatów, 22 proc. stanowiły kobiety, a 78 proc. mężczyźni. Taka sytuacja była nieakceptowalna. Pracowałam z państwami członkowskimi nad zmianą i udało nam się zwiększyć równowagę płci tak, że obecnie kobiety stanowią 40 proc., a mężczyźni 60 proc” – komentowała pierwsze propozycje i efekty żmudnych negocjacji niemiecka polityk.
W tej sytuacji zabiegiem, który zdaniem przewodniczącej KE zwiększy rolę kobiet w przyszłej Komisji Europejskiej, okazało się desygnowanie, wśród sześciorga wiceprzewodniczących wykonawczych, czterech pań, wobec jedynie dwóch mężczyzn.
„Trzech Wiceprzewodniczących Wykonawczych pochodzi z państw członkowskich, które dołączyły do UE w czasach »żelaznej kurtyny«. Kolejni trzej reprezentują państwa, które dołączyły do tego grona po zjednoczeniu Europy. Pochodzą oni z państw bałtyckich, nordyckich i Europy Wschodniej. To byli ministrowie i premierzy. Wywodzą się z różnych środowisk, ale łączy ich wspólny cel – uczynienie Europy silniejszą” – mówiła Ursula von der Leyen.
Pierwszą Wiceprzewodniczącą Wykonawczą zostanie Hiszpanka Teresa Ribera, której powierzono „czystą, sprawiedliwą i konkurencyjną transformację”. Będzie odpowiedzialna m.in. za politykę konkurencyjną oraz realizację Europejskiego Zielonego Ładu.
Kolejną Wiceprzewodniczącą Wykonawczą ma zostać Finka Henna Virkkunen, która będzie się zajmować suwerennością technologiczną, bezpieczeństwem i demokracją, w tym rozwojem technologii i rządami prawa.
Wspomniany Francuz Stéphane Séjourné jako Wiceprzewodniczący Wykonawczy będzie koordynował kwestie dobrobytu i strategię przemysłową. W ramach swojego zakresu obowiązków zajmował się będzie m.in. przemysłem, małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz wspólnym rynkiem.
Kolejną Wiceprzewodniczącą Wykonawczą będzie była premier Estonii Kaja Kallas, która zgodnie z zapowiedziami obejmie stanowisko Wysokiej Przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a więc pokieruje unijną dyplomacją.
Wiceprzewodniczącą Wykonawczą zostanie także reprezentująca Rumunię Roxane Minzatu, która w KE będzie odpowiadać za „umiejętności i gotowość”, a w tych ramach będzie koordynowała sprawy edukacji, pracy, demografii i praw socjalnych.
Ostatnim Wiceprzewodniczącym Wykonawczym, zgodnie z życzeniem premier Meloni będzie Raffaele Fitto, który zajmie się spójnością i reformami. Do jego obowiązków należała będzie m.in. polityka spójności, rozwój regionalny i rozwój miast.
„Zespół Wiceprzewodniczących Wykonawczych będzie pracować ramię w ramię ze sobą i z pozostałymi komisarzami” – zadeklarowała Ursula von der Leyen.
Pozostałe teki
Szefowa Komisji Europejskiej przedstawiła kolejno pozostałych komisarzy. Wskazała również, jakie zadania będą na nich czekały.
Słowację w KE reprezentował będzie Maroš Šefčovič, który otrzyma dwie teki. Słowak zostanie Komisarzem ds. handlu i bezpieczeństwa gospodarczego, co obejmie m.in. cła oraz stosunki międzyinstytucjonalne i transparentność. W ramach pełnienia tej drugiej funkcji będzie raportował bezpośrednio do Ursuli von der Leyen.
Również Łotysz Valdis Dombrovskis będzie piastował dwie teki. Pierwsza to Komisarz ds. gospodarki i produktywności, a druga to Komisarz ds. implementacji i upraszczania. On również w ramach tej drugiej funkcji, ma raportować bezpośrednio do szefowej KE.
Komisarzem z Chorwacji będzie Dubravka Šuica, która obejmie funkcję Komisarz ds. śródziemnomorskich. To nowa teka, a w jej ramach pozostaną sprawy południa Europy oraz sąsiedztwo południowe, przede wszystkim relacje z państwami Afryki Północnej. W ramach swoich zadań będzie blisko współpracować z Kają Kallas.
Węgry reprezentować będzie Olivér Várhely, który w minionej kadencji pełnił funkcję Komisarza ds. rozszerzenia. Tym razem jego portfolio obejmie zdrowie i dobrostan zwierząt. W ramach pierwszego zadania priorytetem będzie walka z nowotworami.
Wopke Hoekstra reprezentujący Holandię będzie Komisarzem ds. klimatu, zeroemisyjności i czystego rozwoju. Do jego zadań będzie należała m.in. dyplomacja klimatyczna, dekarbonizacja i podatki.
Litwin Andrius Kubilius będzie Komisarzem ds. obrony i przestrzeni kosmicznej. To kolejne nowe portfolio w Komisji Europejskiej. Do jego zadań będzie należała piecza nad rozwojem przemysłu zbrojeniowego w Europie.
Słowenię reprezentować będzie Marta Kos, oczekująca na akceptację tamtejszego parlamentu. Jeśli procedury krajowe zostaną dopełnione zgodnie z planem rządu, Kos przypadną w udziale sprawy rozszerzenia i partnerstwa wschodniego. Do jej głównych zadań zaliczyć należy wspieranie Ukrainy oraz państw kandydujących do UE i przygotowywanie ich do akcesji.
Czech Jozef Sikela stosownie do zapowiedzi zostanie Komisarzem ds. partnerstwa międzynarodowego i będzie zajmował się budowanie partnerstw inwestycyjnych.
Z kolei Costas Kadis reprezentujący Cypr będzie Komisarzem ds. rybołówstwa i oceanów.
Portugalka Maria Luis Albuquerque obejmie tekę Komisarza ds. usług finansowych, oszczędności i Unii Inwestycyjnej. Ma ona odpowiadać za zwiększenie inwestycji Unii w produktywność i innowacyjność.
Belgię w KE reprezentować będzie Hadja Lahbib, która zostanie Komisarzem ds. gotowości i zarządzania kryzysowego. Do jej zadań należy ochrona cywilna, zarządzanie kryzysowe i pomoc humanitarna.
Austriak Magnus Brunner będzie Komisarzem ds. wewnętrznych i migracji. Do jego zadań należeć będzie wzmocnienie granic zewnętrznych UE i implementacja Paktu Migracyjnego.
Szwedka Jessika Roswall będzie odpowiadać za stan środowiska, odporność wodną i konkurencyjną gospodarkę cyrkularną. Priorytetem pozostanie środowisko naturalne.
Polskę reprezentować będzie Piotr Serafin, który otrzyma tekę Komisarza ds. budżetu, zwalczania oszustw i administracji publicznej. Jego najważniejszym zadaniem będzie przygotowanie nowych wieloletnich ram finansowych, a więc unijnego budżetu. Z uwagi na istotną wagę powierzonych zadań, także Serafin ma podlegać bezpośrednio przewodniczącej Komisji Europejskiej.
Duńczyk Dan Jørgensen ma odpowiadać za sprawy energii i mieszkalnictwa. Jego zadaniem będzie obniżenie cen energii, inwestycje w czystą energię oraz zwiększenie niezależności energetycznej Unii Europejskiej. Będzie pierwszym komisarzem, który zajmować się będzie szeroko pojmowanym mieszkalnictwem.
Bułgarię będzie reprezentowała w KE Ekaterina Zachariewa, która zostanie Komisarzem ds. badań i innowacji. Zachariewa będzie koordynowała m.in. inwestycje w innowacje.
Irlandczykowi Michael’owi McGrath’owi zostanie powierzona teka Komisarza ds. demokracji, sprawiedliwości i rządów prawa. Ma on zajmować się m.in. przestrzeganiem praworządności w państwach członkowskich, walką z korupcją i ochroną konsumentów.
Apostolos Dzidzikostas z Grecji obejmie tekę Komisarza ds. zrównoważonego transportu i turystyki.
Luksemburczyk Christophe Hansen zastąpi Janusza Wojciechowskiego na stanowisku Komisarza ds. rolnictwa i żywności. Jego zadaniem będzie wdrażanie rekomendacji wypracowanych w ramach Dialogu Strategicznego. W trakcie pierwszych stu dniu działania nowej Komisji Europejskiej Hansen ma przygotować Wizję dla Rolnictwa i Żywności.
Maltańczyk Glenn Micallef zostanie komisarzem ds. sprawiedliwości międzypokoleniowej, kultury, młodzieży i sportu. Będzie najmłodszym członkiem Komisji – ma bowiem 35 lat.
„Kluczowym przesłaniem jest to, że niezależnie od tego, skąd pochodzimy, niezależnie od stanowiska – wszyscy musimy współpracować. Będziemy prowadzić otwarte debaty. Wszyscy będziemy niezależni w myśleniu i działaniu. I wszyscy weźmiemy odpowiedzialność za to, co zostanie uzgodnione. To jest zespół, który dziś przedstawiam” – zakończyła prezentację Ursula von der Leyen.
To nie koniec procedury wyłaniania składu Komisji Europejskiej
Nowy proponowany skład Komisji Europejskiej przedstawiony przez Ursulę von der Leyen trafi do Parlamentu Europejskiego. Każdy kandydat na komisarza weźmie udział w przesłuchaniu przed Komisją Parlamentarną właściwą dla ich obszaru działania, w czasie którego europosłowie będą weryfikować jego kompetencje do objęcia stanowiska.
Głosowanie nad powołaniem nowej Komisji Europejskiej w Parlamencie Europejskim musi zostać potwierdzone większością kwalifikowaną przez Radę Europejską.