Doskonały przykład to omijanie barier celnych chroniących wspólnotowy obszar gospodarczy, który jeszcze do niedawna pozostając atrakcyjnym rynkiem zbytu dla japońskiej motoryzacji, kazał montować wybrane modele Toyoty w Szkocji, skąd wyjeżdżały jako produkt unijny, a więc cena wyjściowa nie zawierała ceł wwozowych. Kluczem do rozwiązania pozostają zatem w znacznej mierze podatki, opłaty licencyjne, koncesje, zezwolenia eksportowe etc. i w tym względzie, w dającej się przewidzieć przyszłości trudno oczekiwać unifikacji przepisów, bądź tylko ujednolicenia regulujących je zasad. Polityka cenowa, także jest domeną państw narodowych, czego ilustracją są w ostatnim czasie ceny paliw na stacjach benzynowych, utrzymujące wysoki poziom pomimo spadku cen Ropy Brant na rynkach światowych. Czy i w jakim celu zatem stosować model offshore – oznaczający w największym skrócie przeniesienie produkcji lub usług?
Poszukiwanie przyjaznego klimatu
Głównym celem jest obniżenie kosztów, stąd też beneficjentami offshoringu są najczęściej kraje o niższych kosztach operacyjnych, w tym zwłaszcza niższych kosztach pracy. Przeniesienie może nastąpić poprzez bezpośrednią inwestycję zagraniczną (utworzenie filii w innym kraju) lub zlecenie międzynarodowego podwykonawstwa. Utworzenie filii zagranicznej określane jest jako captive offshoring lub captive. W tym drugim przypadku, tj., gdy beneficjentem przeniesienia jest podmiot zagraniczny niezwiązany kapitałowo z przedsiębiorstwem, proces ten nosi nazwę offshore outsourcing. To jednak nie wszystko. Tryb i procedura rejestracji, w niektórych krajach trwa jeden dzień a wszystkie konieczne operacje można wykonać on-line. Sprawia to, że wielu przedsiębiorców – zwłaszcza z grupy fin-techów i start-upów oraz świadczących usługi w formie samozatrudnienia – decyduje się na rejestrację działalności np. w sąsiedniej Słowacji.
W rankingu „Doing Business” za rok 2020 – o tyle nietypowy, że wpływ na gospodarkę wywarła pandemia – pierwsze dziesięć miejsc zajęły kolejno: Nowa Zelandia, Singapur, Hongkong, Dania, Korea Południowa, USA, Gruzja, Wielka Brytania, Norwegia, Szwecja. Polska uzyskała w sumie 76,4 na 100 punktów i znalazła się na 40. miejscu, ale tendencja spadkowa utrzymuje się już trzeci rok z rzędu. Coś zatem jest na rzeczy. Gdy dodać skomplikowaną Ordynację podatkową, częste zmiany przepisów, rosnącą liczbę danin – nazywanych w odróżnieniu od podatków opłatami licencyjnymi, przekształceniowymi etc. – okaże się, że atrakcyjność inwestycyjna naszego kraju nie jest na miarę potrzeb i możliwości. Przypomnijmy, że mówimy o kraju, gdzie struktura gospodarcza w okresie transformacji ukształtowała się tak, że 70 % PKB wytwarzają MŚP. Są elastyczne, innowacyjne i konkurencyjne. Rzecz w tym, że z racji np. Prawa zamówień publicznych, czy braku referencji personalnych, nie mogą one stanowić równoprawnego podmiotu w razie ubiegania się o zdobycie zlecenia w trybie przetargowym, gdzie zresztą dodatkową barierę stanowią wadia bądź gwarancje, które zwłaszcza nowe firmy na ryku, eliminują już na starcie.
Rozwiązania fiskalne, prawne i finansowe
System gwarancji i poręczeń, mógłby tu stanowić realne wsparcie, bez konieczności zamrażania środków własnych przedsiębiorcy, bądź wymagającego zabezpieczeń finansowania dłużnego, wyceny ryzyka i wiarygodnej historii kredytowej. Odrębna sprawa to system gwarancji dla polskich eksporterów. Ufamy, że podpisany 10 marca list intencyjny dotyczący współpracy KUKE z ZBP otworzy w tym względzie nowe perspektywy dla polskich firm, ubiegających się o rynki trzecie. Zapowiedzi Europejskiego Planu Odbudowy i priorytety wpisanego weń „Nowego ładu” dają nadzieję na stopniową dekarbonizację polskiej gospodarki. Skutkiem tego powinny być inwestycje w energetykę odnawialną, prosumencką i redukcja śladu węglowego. Banki już dzisiaj w ocenie wykonalności projektu, premiują tego rodzaju inwestycje. Rzecz w tym, aby instytucje finansowe uzyskały wsparcie regulatora, które zachęci je do inwestowania w przyjazne środowisku przedsięwzięcia.
Kolejna fala zachorowań na Covid-19 stawia nas w obliczu realnej groźby eskalacji pandemii. Od tego jak sobie z nią poradzimy, zależą możliwości reaktywowania gospodarki. Bezprecedensowy zakres pomocy w ramach tarczy PFR nie zastąpi systemowych, zintegrowanych rozwiązań w sferze fiskalnej, tyleż przejrzystych, co stabilnych, powiązanych z ulgami i zachętami skłaniającymi do finansowania, tak ze środków własnych, jak poprzez oferowane na rynku finansowym instrumenty dłużne. W przypadku kół zamachowych gospodarki jak np. budownictwo – uruchomienia wymagają listy zastawne, bo polski fenomen finansowania długoterminowego aktywów, przez krótkookresowe pasywa – to swoisty fenomen w złym tego słowa znaczeniu. Odrębna kwestią jest obszar zagadnień określanych jako ryzyko regulacyjne czy szerzej rzecz ujmując – ryzyko prawne. Problem ten dotyka zarówno sektor finansowy, jak przedsiębiorców. To już jednak – jak mawiał klasyk – zupełnie inna historia.
