Senatorowie zgłosili w sumie kilkadziesiąt poprawek. Sejm odrzucił większość z nich, przyjmując jedynie te o charakterze redakcyjnym czy uściślającym. Jeśli zmiany w przepisach zaczną obowiązywać już od stycznia 2022, przedsiębiorcy będą mieli nie lada problem. Nowe rozwiązania regulacyjne, które dla każdego przedsiębiorcy mają znaczenie strategiczne, mogą wejść w życie już za niespełna 6 tygodni. Uwzględnienie ich w planowaniu, bez możliwości przygotowania się do zarządzania ich skutkami może oznaczać konkretne straty dla nieomal każdej firmy. Tak krótki termin wywoła niepotrzebny chaos w planowaniu i jeszcze bardziej skomplikuje sposób rozliczania z fiskusem.
Kasy fiskalne tylko online
Część zmian zawartych w „Polskim Ładzie” dotyczy kas fiskalnych. Ma to – zgodnie z zapewnieniami rządu – pomóc w uszczelnianiu systemu podatkowego. Niedługo będą funkcjonować wyłącznie kasy online, czyli takie, które zdalnie przekazują informacje o transakcjach do Centralnego Repozytorium Kas. Ze sprzedaży zostały już wycofane kasy rejestrujące z papierowym zapisem kopii, a te z elektronicznym zapisem mają zostać wycofane do końca 2022 r. Od kilku miesięcy obowiązek używania kas online mają przedsiębiorcy działający w gastronomii, hotelarstwie czy branży prawniczej, prowadzący stacje benzynowe, warsztaty samochodowe, salony fryzjerskie, kosmetyczne czy stomatologiczne.
Za tą zmianą podążają kolejne obowiązki zawarte w „Polskim Ładzie”.
Płatności przede wszystkim bezgotówkowe
W ramach „Polskiego Ładu” rząd wprowadza obowiązek pozostawania w gotowości do przyjmowania płatności bezgotówkowych. Podlegać mają mu wszyscy podatnicy, którzy posiadają kasy fiskalne.
Wprowadzony przez nowe przepisy „Polskiego Ładu” art. 19a ust. 1 ustawy „Prawo przedsiębiorców” nakłada wymóg zapewnienia możliwość dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest wykonywana. Będzie to zatem obowiązywać jednakowo w lokalu firmy, poza lokalem czy w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług.
Jednocześnie zmienia się też próg dotyczący rozliczeń gotówkowych. Obecnie w relacjach B2B płatność bezgotówkowa jest wymagana przy kwotach przekraczających 15 tys. zł, po zmianach limitem będzie 8 tys. zł. Limit pojawi się także w transakcjach między przedsiębiorcami a konsumentami. Wszystkie transakcje powyżej 20 tys. zł będą musiały odbywać się w formie bezgotówkowej.
Obowiązkowa integracja kasy fiskalnej online z terminalem płatniczym
Od 1 lipca 2022 r. pojawi się kolejny obowiązek dla przedsiębiorców. Będą musieli zintegrować kasę fiskalną online z terminalem płatniczym. To efekt wprowadzenia kolejnego artykułu (19a ust. 3) do ustawy „Prawo przedsiębiorców”. Czytamy w nim, że „Przedsiębiorca, który zapewnia możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego i prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określone w art. 111a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zapewnia współpracę kasy rejestrującej z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy”.
Niedopełnienie obowiązku połączenia kasy online z terminalem będzie zagrożone karą w wysokości 5 tys. zł. Niestety, na co zwracali uwagę przedsiębiorcy, nie będzie ulgi podatkowej w celu rekompensaty ewentualnych kosztów integracji tych urządzeń.
Technologiczny przymus
Kasy fiskalne połączone online z terminalami płatniczymi wymagają spełnienia wielu warunków technicznych związanych nie tylko z zapewnieniem odpowiedniej infrastruktury telekomunikacyjnej i zakupem urządzeń. Do ich obsługi konieczne są też pewne kompetencje cyfrowe. Trudno sobie wyobrazić starsze osoby, które z racji wieku należą od grupy wykluczonych cyfrowo, aby bez problemów wdrożyły tę wyrafinowaną technologię XXI wieku np. na bazarowych stoiskach owocowo-warzywnych, gdzie często dorabiają sobie do emerytury. Problem ten dotyczy także dostawców np. pizzy lub taksówkarzy, hydraulików, kominiarzy i innych usługodawców, którzy oprócz poniesienia kosztów zakupu nowych urządzeń, opanowania sztuki ich obsługi będą musieli wykorzystywać je w miejscach i sytuacjach, w których będzie to niezwykle uciążliwe.
Dostęp do danych wrażliwych
Konieczność integracji terminala z kasą fiskalną niesie ze sobą inne niebezpieczeństwo. Kasy fiskalne online, łączące się w czasie rzeczywistym z Centralnym Repozytorium Kas, będą tam przekazywać nie informacje o bieżącym obrocie, ale także dane dotyczące płatności bezgotówkowych. Istnieją obawy, że do skarbówki mogą trafiać dane z paragonów powiązane z numerami kart. A numer karty wystarczy do identyfikacji kupującego. Nie chodzi tylko o zakupy spożywcze czy odzieżowe, ale również np. o wizyty u lekarza czy prawnika. To komplet danych na nasz temat.
Wydaje się, że nowe obowiązki rejestracji transakcji oraz sposobu rozliczeń naruszają zasady RODO. Sposób wprowadzania danych oraz wymagania dotyczące ich zakresu wiążą się z potencjalnym ryzykiem ich wycieku. Wspomniani już wyżej rzemieślnicy i usługodawcy z pewnością będą mieli spory problem z prowadzeniem polityki bezpieczeństwa w swoich małych biznesach. Z drugiej strony udostępnianie wrażliwych danych i gromadzenie ich przez takie podmioty jak Fundacja Na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego budzi wiele wątpliwości związanych z bezpieczeństwem informacyjnym i dotrzymaniem odpowiednich standardów prawnych w tym zakresie.
Za skutki pośpiechu w implementacji uchwalonych przez Sejm rozwiązań zapłacą nie tylko przedsiębiorcy. Będzie to strata ogólnospołeczna.