Izrael i Maroko łączy długa współpraca z zakresu bezpieczeństwa i wojskowości. Mossad miał swoją stację w Rabacie, a po wojnie sześciodniowej w 1967 r. (toczonej przeciwko Egiptowi, Jordanii i Syrii) sprzedał nadwyżki swojej francuskiej broni (w tym czołgów i artylerii) właśnie Maroku. Izraelscy eksperci wojskowi doradzali też wojsku Maroka w walce z separatystycznym Frontem Polisario, który dąży do wyzwolenia Sahary Zachodniej.
W ciągu ostatnich lat Izrael sprzedał Maroku wiele systemów broni. Poniżej prezentujemy wybór najważniejszych z nich.
Drony Heron
W 2014 r. Maroko zakupiło trzy drony Heron produkowane przez Israel Aerospace Industries. Łączna cena dronów wyniosła 50 mln dolarów. Model Heron zadebiutował w 2000 r. Transakcja nie dotyczyła uzbrojonych dronów, tylko modelu Heron 1, który został wyposażony w różnorakie czujniki umożliwiające „kompleksowe zbieranie danych wywiadowczych, monitorowanie, patrolowanie i identyfikację celów oraz prowadzenie misji w zróżnicowanym terenie”. Dron Heron może pozostawać aktywny (w powietrzu) przez 45 godzin i wzlecieć na wysokość około 10 km.
Wśród wspomnianych czujników znajdują się systemy optyczne pozwalające wykonywać zdjęcia w warunkach nocnych, a także systemy termowizji pokazujące emisję ciepła (np. z pojazdów) na danym obszarze. Oprócz tego na wyposażeniu Herona znajduje się radar mogący tworzyć trójwymiarowe modele terenu i obiektów naziemnych oraz sprzęt do przechwytywania transmisji.
Marokańska armia wykorzystuje te drony od trzech lat. Mają być stosowane w walkach z Frontem Polisario. Warto zaznaczyć, że organizacje broniące praw człowieka zarzucały Maroku dopuszczanie się naruszeń w trakcie tej wojny.
Drony Harop
Pod koniec ubiegłego roku Israel Aerospace Industries sprzedało Maroku także inny model dronów – Harop. To specyficzny rodzaj dronów określanych mianem „loitering munition”. W przeciwieństwie do dronów zwiadowczych oraz uzbrojonych, które po wykonaniu misji wracają do bazy, drony takie jak Harop ulegają celowemu zniszczeniu podczas ataku. Innymi słowy – są to drony samobójcze, które wracają do bazy tylko w sytuacji, w której nie uda się odnaleźć celu.
Harop, który mierzy tylko 2,5 m długości, a jego skrzydła mają niewiele większą rozpiętość 3 m, zaopatrzony jest w 15-kilogramową głowicę bojową. Według producentów może pozostawać w powietrzu przez sześć godzin, ale w określonych przypadkach czas ten może zostać wydłużony do dziewięciu godzin.
Przeczytaj także:
- Lotniczy wyścig zbrojeń w Afryce Północnej, z Rosją i USA w tle
- Zachód wobec konfliktu na Saharze Zachodniej
- Jakie znaczenie dla Europy ma Sahara, gdy rozkręca się konflikt na Ukrainie? Analiza „El Confidencial”
- Innowacje technologiczne wkraczają do izraelskich sił obronnych, czyniąc je skuteczniejszymi
Zaawansowany system fotograficzny Haropa umożliwia mu identyfikację celu na podstawie wcześniej zdefiniowanych kryteriów. Atak następuje poprzez uderzenie w cel i eksplozję, jednak niezbędne do tego jest przyzwolenie operatora – który może znajdować się nawet 200 km od drona.
Oprócz Maroka drony typu Harop nabył także Azerbejdżan, niszczący w 2021 r. za ich pomocą armeńskie systemy rakietowe ziemia-powietrze S-300.
System obrony przeciwrakietowej Barak MX
Israel Aerospace Industries poinformował na początku ubiegłego roku, że wyprodukuje dla Maroka system Barak MX, który przeciwdziała wielu zagrożeniom powietrznym, między innymi helikopterom, samolotom, dronom czy pociskom cruise. Systemem tym są bardzo zainteresowane kraje Zatoki Perskiej, ma on stanowić element regionalnego systemu obrony tworzonego wraz z Izraelem.
Pierwotnie system ten miał być stosowany na okrętach, ale został w końcu przystosowany do użytku lądowego. Integruje pociski różnego typu, dzięki czemu jego zasięg wynosi do 150 km.
Umowa sprzedaży Barak MX została zawarta podczas wizyty w Maroku izraelskiego Ministra Obrony Benny’ego Gantza. W jej zakres wchodzi dostarczenie systemów radarowych firmy Elta Systems (spółki zależnej Israel Aerospace Industries) oraz systemu antydronowego firmy Skylock. Szacuje się, że wartość umowy wynosi setki milionów dolarów.
Oprogramowanie szpiegowskie Pegasus
Oprogramowanie szpiegowskie Pegasus opracowane przez firmę NSO Group i sprzedawane jedynie rządowym instytucjom obronnym i wywiadowczym służy zbieraniu informacji przechowywanych w smartfonach, a także zdalnemu sterowaniu mikrofonem i kamerą telefonu bez wiedzy użytkownika. Co więcej, włamanie do telefonu nie wymaga aktywności użytkownika (czyli np. nie musi on pobierać czy instalować programu, ani nawet klikać w złośliwy link).
Zakup oprogramowania wywołał pewien skandal i dyplomatyczne komplikacje po tym, jak wyszło na jaw, że służby Maroka próbowały włamać się do telefonów francuskich ministrów. Wiadomo też, że wcześniej Pegasusa wykorzystywano przeciwko marokańskim dziennikarzom i obrońcom praw człowieka.
Karabiny Tavor
W 2018 r. w Internecie znalazło się nagranie wideo, na którym marokańscy policjanci uzbrojeni byli w karabiny Tavor (X95) w wersji 9 mm, produkowane przez Israel Weapon Industries. Maroko ogłosiło jednak, że widoczna na nagraniu broń nie została zakupiona od Izraela.
Pojawiające się później raporty sugerowały, że karabiny mogły trafić do Maroka z Ukrainy, gdzie lokalne firmy produkowały ją na izraelskiej licencji. Jednak Ukraina zaprzeczyła pośrednictwu, natomiast ta wersja Tavora, jaką widać na nagraniach, nie jest nawet tam produkowana.
