Naukowcy poznają coraz to nowe metody hamowania postępu choroby Alzheimera. Wciąż jednak jest wiele niewiadomych dotyczących tej choroby – na przykład, dlaczego dotyka tylko niektórych ludzi. Szczęśliwie odkrywanych jest coraz więcej czynników związanych ze stylem życia, a chroniących mózg przed demencją.
Hiszpańska dieta na ratunek
W zapobieganiu demencji i ochronie mózgu przed zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, jak wykazały badania, pomóc może właściwa dieta. Najlepsza jest śródziemnomorska, co potwierdziło w 100 proc. hiszpańskie badanie* opublikowane w czasopiśmie naukowym „Molecular Nutrition and Food Research”. Badaniami kierowała Mireia Urpí-Sardá, profesor i badacz z grupy Biomarkerów oraz Metabolomiki Żywienia i Żywności na Wydziale Farmacji i Nauk o Żywności Instytutu Żywienia i Bezpieczeństwa Żywności Uniwersytetu w Barcelonie, a także z grupy CIBER ds. kruchości i zdrowego starzenia się (Ciberfes). Ten europejski projekt był realizowany przez 12 lat i obejmował 840 osób w wieku powyżej 65 lat (z czego 65 proc. stanowiły kobiety) z francuskich regionów Bordeaux i Dijon.
Naukowcy wykazali, że „osoby starsze, które przestrzegają diety śródziemnomorskiej, mają niższe ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych”. Znaczenie tego badania polega na tym, że dostarcza ono nowych dowodów pozwalających lepiej zrozumieć wpływ diety na funkcje poznawcze w starzejącej się populacji.
Jak dieta poprawia funkcjonowanie mózgu osób starszych?
Cristina Andrés-Lacueva, profesor UB i kierownik grupy Ciberfes, objaśnia, w jaki sposób przeprowadzono badanie. „Opracowano dietetyczny indeks metabolomiczny (oparty na biomarkerach uzyskanych z surowicy uczestników) dla grup żywności, wchodzących w skład diety śródziemnomorskiej. Gdy wskaźnik ten był już znany, oceniono jego związek z zaburzeniami funkcji poznawczych” – mówi.
Z jednej strony pobrano próbki biomarkerów (wyjściowe poziomy nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych, metabolitów polifenoli pochodzących z mikroflory jelitowej i innych fitochemikaliów w surowicy), aby sprawdzić, w jakim stopniu badani stosowali dietę śródziemnomorską. Z drugiej strony, upośledzenie funkcji poznawczych oceniano za pomocą pięciu testów neuropsychologicznych w ciągu 12 lat. W rezultacie badanie ujawniło działanie diety śródziemnomorskiej, chroniące przed pogorszeniem funkcji poznawczych u osób starszych.
Według Mercè Pallàs, profesor w Instytucie Nauk Neurologicznych UB, „stosowanie wskaźników wzorców żywieniowych opartych na biomarkerach spożycia żywności jest krokiem w kierunku stosowania dokładniejszych i obiektywnych metod oceny diety, które uwzględniają ważne czynniki, takie jak indywidualna biodostępność”.
Co jeść, by się chronić przed demencją?
Dieta śródziemnomorska opiera się głównie na rybach, owocach i warzywach, roślinach strączkowych, produktach pełnoziarnistych i pieczywie o wysokiej zawartości błonnika oraz oliwie z oliwek. Spożywane (ale mocno ograniczone) są: mięso, nabiał i słodycze. Ryby, najlepiej niebieskie**, jada się co najmniej dwa razy w tygodniu. Mięso tylko kilka razy w miesiącu w małych ilościach, a desery tylko kilka razy w tygodniu (licząc napoje gazowane, chociaż najlepiej byłoby wyeliminować przetworzone i domowe desery).
Normą w tej diecie jest spożywanie szerokiej gamy owoców i warzyw, takich jak winogrona lub jagody (wyjątkowo dobre dla pamięci), pomidory, brokuły, papryka, figi, oliwki, szpinak, bakłażan, fasola, soczewica i ciecierzyca. Dobrze jest jeść także brązowy ryż, makaron i kuskus. Tłuszcz może być również spożywany, ale tylko ze zdrowej żywności, takiej jak orzechy i oliwa z oliwek.
Przeczytaj także:
- Jak stracić brzuszek po czterdziestce?
- 7 rzeczy, o które powinien zadbać mężczyzna po 50. roku życia
- Pora dnia decyduje o efektach treningu
- Lac-phe pomoże walczyć z otyłością?
- Ćwiczenia zapobiegają demencji
O zdrowotnych walorach diety śródziemnomorskiej mówi też ekspert Alba Tor-Roca, pierwszy autor badania i badacz w Ciberfes. „Odkryliśmy, że przestrzeganie diety śródziemnomorskiej jest odwrotnie związane z długoterminowym pogorszeniem funkcji poznawczych u osób starszych. Wyniki te wspierają wykorzystanie tych wskaźników w długoterminowych ocenach kontrolnych, w celu obserwacji korzyści zdrowotnych związanych z dietą śródziemnomorską lub innymi wzorcami żywieniowymi, a tym samym w celu kierowania spersonalizowanym doradztwem dla osób starszych” – wyjaśnia.
Poprzednie badania (wykorzystujące biomarkery) wykazały również, że osoby przestrzegające diety śródziemnomorskiej miały średnie ilości blaszek amyloidowych i białek tau w mózgu, odpowiadające osobom młodszym o 18 lat, w porównaniu do tych, które się żywiły inaczej.
* O badaniu: uczestniczyły w nim zespoły z UB, ale także z Uniwersytetu w Bordeaux i centrum INRAE na Uniwersytecie Clermont-Ferrand (Francja), King’s College London (Wielka Brytania), Uniwersytetu w Amsterdamie (Holandia) i Uniwersytetu Medycznego Parcelsus w Salzburgu (Austria).
Finansowanie uzyskano w ramach międzynarodowych działań wspólnego programowania PCIN-2015-229, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz byłego Ministerstwa Gospodarki, Przemysłu i Konkurencyjności (MINECO) w ramach inicjatywy wspólnego programowania „Zdrowa dieta dla zdrowego życia”.
** Niebieskie ryby są tak nazywane ze względu na kolor skóry. Mają one od 8 do 15 proc. tłuszczu, głównie wielonienasyconego. Właśnie ten wysoki procent tłuszczu sprawia, że są bardziej sycące i zdrowe niż odmiany białe. Należą do nich: tuńczyk, śledź, makrela, sardynka, węgorz, łosoś, miecznik, sardela itp.
